zamknąć

zamknąć
1. Zamknąć komuś (czyjeś) oczy, powieki «będąc przy czyjejś śmierci, przysłonić jego oczy powiekami»: (...) proszę bardzo zwolnić mojego syna, zanim oczy zamknę, żeby go jeszcze ujrzały i żeby on zamknął moje oczy i żebym umarła w spokoju za moją ciężką pracę, trudne życie. J. Rolicki, Gierek.
2. Zamknąć oczy (na zawsze, na wieki), zamknąć powieki «umrzeć»: Wróżyli z wątroby baraniej, z nosa, uszu i wydzielin chorego. Wszystkie wróżby wypadły niepomyślnie i Nachor posłał cichaczem po płaczki miejskie, by mogły rozpocząć swoje zawodzenia, ledwie chory oczy zamknie. Z. Kossak, Przymierze. Postępująca gruźlica płuc w szybkim tempie niweczyła jego życie. (...) zamknął (...) oczy na wieki – zaledwie po 26 1/2 latach życia. Mathesis 3-4/1930.
3. Zamknąć sobie drzwi, drogę do czegoś «nieprzemyślanym działaniem przekreślić szanse na zrealizowanie jakiegoś zamiaru, na osiągnięcie czegoś»: Pod względem politycznym orędzie Wilsona znaczyło, że koalicja nie chce zamknąć sobie drogi do porozumienia z Austro-Węgrami (...). J. Pajewski, Historia.
4. pot. Zamknąć, stulić gębę, dziób, posp. pysk, mordę, ryj (ryja), euf. buzię «zamilknąć, przestać mówić, krzyczeć»: Szczęsny chciałby już zasnąć, by tego wszystkiego nie widzieć, nie słyszeć, i żeby Korbal zamknął już gębę! I. Newerly, Pamiątka. – Za pozwoleniem, ale to ja wpadłam na ten pomysł. – Za pozwoleniem, zamknij dziób. M. Musierowicz, Dziecko. To jest prezes Izby Skarbowej! Jak można tak... – A niech go szlag trafi! Co mnie obchodzi, kto to jest, ja nie robię wyjątków. – Psiakrew! Stul pysk! Masz robić, co ci każę! H. Worcell, Rewiry.
Okna, drzwi itp. zamknięte na głucho zob. głucho.
Przy drzwiach zamkniętych zob. drzwi 7.
Sen komuś zamyka oczy, powieki zob. oko 40.
Zamknąć coś na cztery, na wszystkie spusty zob. spust 2.
Zamknąć coś na mur zob. mur 7.
Zamknąć drzwi na patyk zob. patyk.
Zamknąć gębę, dziób, pysk, mordę, buzię na kłódkę zob. kłódka 2.
Zamknąć komuś (czymś) usta, buzię, gębę, mordę, pysk zob. usta 10.
Zamknąć komuś drogę do czegoś zob. droga 33.
Zamknąć komuś drzwi przed nosem zob. drzwi 10.
Zamknąć na coś oko (oczy) zob. oko 50.
Zamknąć podwoje zob. podwoje 2.
Zamknąć przed kimś drzwi zob. drzwi 9.
Zamykać uszy na coś zob. ucho 37.
Z zamkniętymi oczami zob. oko 84.

Słownik frazeologiczny . 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • zamknąć — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}zamykać;{{/stl 7}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}stulić [zamknąć] gębę; stulić [zamknąć] mordę [pysk i syn.]; z zawiązanymi [zamkniętymi] oczyma; zatkać [zamknąć] {{/stl 7}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć — dk Va, zamknąćnę, zamknąćniesz, zamknąćnij, zamknąćnął, zamknąćnęła, zamknąćnęli, zamknąćnięty, zamknąćnąwszy zamykać ndk I, zamknąćam, zamknąćasz, zamknąćają, zamknąćaj, zamknąćał, zamknąćany 1. «zasłonić, zakryć czymś wejście, wlot, otwór do… …   Słownik języka polskiego

  • zamknąć się — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}zamykać się {{/stl 33}}{{stl 20}} {{/stl 20}} {{stl 20}} {{/stl 20}}zamknąć się II {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. dk IVa, zamknąć sięnę się, zamknąć sięnie się, zamknąć sięnij się, zamknąć sięnął się,… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć się przed światem — {{/stl 13}}{{stl 7}} wybrać życie w samotności, zerwać wszelkie kontakty towarzyskie, stracić zainteresowanie sprawami doczesnymi; też: wstąpić do klasztoru : {{/stl 7}}{{stl 10}}W klasztornej ciszy zamknął się przed światem. Zamknąć się przed… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć granice — {{/stl 13}}{{stl 7}} nie zezwalać na przekraczanie granic państwa, przybywanie uchodźców itp. : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zamknięto granice z powodu epidemii. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć oczy — {{/stl 13}}{{stl 7}} eufemistycznie: umrzeć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ledwie ojciec zamknął oczy, zaczęli kłócić się o spadek. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć się jak ślimak w skorupie — {{/stl 13}}{{stl 7}} odizolować się od otoczenia, zerwać kontakty z ludźmi : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po powrocie ze szpitala zamknął się jak ślimak w skorupie. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć się przed ludźmi — {{/stl 13}}{{stl 7}} unikać zwierzeń, spotkań towarzyskich, ludzi; żyć w samotności : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po tym zupełnie już zamknął się przed ludźmi i nic się od niego nie dowiesz. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć usta [buzię] — {{/stl 13}}{{stl 7}} zamilknąć, przestać mówić : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zamknijcie usta, bo nic nie słychać. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • zamknąć się — 1. Koło, kółko się zamyka a) «jakieś sytuacje, czynniki wzajemnie się warunkują, uniemożliwiając rozwiązanie problemu»: Polskich piosenek jest też coraz mniej w polskich radiach, bo słuchacze nie chcą ich słuchać (a rządzi prawo rynku). Inżynier… …   Słownik frazeologiczny

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”